Gombong, Indonesië

OFS Nederland gaat in 2019 geld bijeenbrengen voor een ziekenhuisproject in Indonesië. Dit project is via de broederschap Nederweert ingediend. Van daaruit zijn er contacten met de Congregatie Liefdezusters van het Kostbaar Bloed. Die congregatie beheert het ziekenhuis waarvoor de OFS geld wil inzamelen. Zuster Bernanda Verheggen, delegaat van Nederland en Duitsland van de congregatie, reikte ons onderstaande informatie aan.

Voorstellen

Op de eerste plaats zal ik onze Congregatie aan u voorstellen. We zijn: Liefdezusters van het Kostbaar Bloed. We zijn gesticht in Sittard en nu werkzaam in Nederland, Duitsland en Indonesië. Lange tijd waren we ook nog in Burundi aanwezig. Onze spiritualiteit is erop gericht om het mysterie van de verlossing centraal te stellen in ons leven want “de liefde van Christus laat ons geen rust, sinds wij hebben ingezien, dat één is gestorven voor allen” (2 Kor. 5,14).

Ons project betreft een ziekenhuis in Gombong. Dit is een dorp in midden Java Indonesië. Het is het bisdom Purwokerto. We hebben daar al lange tijd een ziekenhuis maar dit is te klein geworden en voldoet niet meer aan de eisen die de regering in Indonesië stelt. Er is dus daarom een groot gevaar dat de vergunning wordt ingetrokken en dat het gebouw vernietigd wordt. We hebben adviseurs om raad gevraagd en men heeft aangeraden een groter en beter ziekenhuis te bouwen. Dit ziekenhuis is ondertussen gebouwd maar we zoeken nog geld voor de benodigde apparatuur m.n. voor de afdeling voor de pasgeboren kinderen en couveuses.

Het is een katholiek ziekenhuis in een islamitisch gebied. We nemen alle mensen op. Het maakt niet uit welke godsdienst men heeft. In ons ziekenhuis komen veel arme mensen omdat wij iedereen opnemen en niet kijken hoeveel men kan betalen voordat we de patiënt opnemen. Dit gebeurt wel in het Islamitisch ziekenhuis. Daarom hebben we in vergelijking veel arme mensen in ons ziekenhuis. De verzekering is daar niet geregeld zoals bij ons en vaak is er nog helemaal geen ziekenfonds of verzekering. U begrijpt dat de kosten voor de behandeling dan grotendeels bij onze Congregatie komen te liggen. In ons ziekenhuis werken eigen medezusters maar ook leken. Ook hen proberen we te helpen op allerlei manieren. 

We zullen voor u bidden dat u Gods liefde steeds weer mag ervaren in uw leven.

Gombong

Gombong is een plaats in het midden van Java. Het telt een kleine 50.000 inwoners. In die plaats is de acteur en zanger Willem Nijholt geboren. Ook ligt er een verleden rond de onafhankelijkstrijd van Indonesië. Er was een Nederlands fort, een militaire school en de KNIL had daar een basis. Er is nog een oud-Nederlands kerkhof.

De apparatuur, waar dit pasgebouwde ziekenhuis ons geld voor wil gebruiken, heeft betrekking op de afdeling voor pasgeboren kinderen. Ze hebben behoefte aan verschillende apparaten: couveuse, blauwe lamp, infuus, zuurstofmeter (in bloed), box, beademingsapparaat en manometer. De bedragen die hiervoor nodig zijn variëren van enkele honderden tot enkele tienduizendtallen euro’s. We hopen met de onze bijdragen dit jaar voor veel mensen, en vooral kinderen, in Gombong het verschil te kunnen maken.

De congregatie Liefdezusters van het Kostbaar Bloed

Over het ontstaan van deze congregatie vermeldt het Brabants Historisch Informatie Centrum het volgende. Op 6 oktober 1857 verhuisde Zuster Seraphine (geboren als Gertrud Sickermann, 1819-1876), lid van de Liefdezusters van de H. Carolus Borromeus in Maastricht, met zes van haar medezusters naar Sittard. Daar gingen ze vanuit het klooster Sint Agnetenberg in de Plakstraat armen, zieken en wezen verzorgen.

Dit nieuwe dochterhuis van de Maastrichtse congregatie leidde echter economisch een moeizaam bestaan, en zelfs zo moeizaam, dat het Moederhuis de Sittardse stichting al na enkele jaren weer dreigde op te heffen. Daar wilde men in Sittard echter niets van horen. De deken van Sittard schakelde de bisschop van Roermond in. Mgr. Paredis sprak vervolgens als een ware kerkvorst: “het is mijn wens, dat de zusters in Sittard blijven en voortgaan in nomine Domini”. En daarmee was het pleit beslecht: de zusters bleven.

Wel werd besloten om van de Sittardse stichting een nieuwe congregatie te maken, onder toezicht van de bisschop. Op 18 juni 1862 was het zover: de “Congregatie van de Zusters van de Christelijke Liefde, Dochters van het Kostbaar Bloed van onze Heer Jezus Christus” of ook wel Filiae Pretiosissimi Sanguinis (fps) zag het licht. Hun regel namen ze van de Maastrichtse zusters over en ‘zuster Seraphine’ werd ‘moeder Seraphine’, overste van de nieuwe congregatie. Een jaar na haar dood in 1876, werd het moederhuis verplaatst naar Koningsbosch bij Echt.

In 1890 werden de constituties herschreven en in 1903 werden die door Paus Leo XIII goedgekeurd en kreeg de congregatie het predicaat “pauselijk”. In 1947 werden de constituties opnieuw herzien en werd de naam van de congregatie ingekort tot “Congregatie van de Liefdezusters van het Kostbaar Bloed”. De zusters praktiseren een bijzondere verering van het Kostbaar Bloed en wijden zich daarnaast aan de opvoeding van meisjes via diverse soorten scholen, de verzorging van ouderen en de wijkverpleging. 

In 1933 aanvaardden de zusters een missie-opdracht op Midden-Java in het toenmalige Nederlandsch Indië, waar ze zich bezig gingen houden met onderwijs en ziekenverpleging. Zij zetten daar ook een opleiding voor inheemse kandidaat-zusters op. En vanaf 1957 waren er ook zusters actief in Afrika, in het apostolisch-vicariaat Ngozi in Burundi.

In 1935 had de congregatie acht huizen, waarvan twee in Noord-Brabant: een klooster in Deursen-Dennenburg en het klooster en Sint-Elisabethgesticht in Goirle. Buiten Noord-Brabant waren er naast de Limburgse vestigingen in Koningsbosch en Sittard nog huizen in Abcoude, Hengelo en Vinkeveen.

Buiten Nederland waren er vestigingen in Duitsland (Waldfeucht, Hennef, Broichweiden, Freiburg en Rippoldsau) en in de missie op Java, Sumba en Timor en in Burundi.

De roeping van zuster Bernanda

Voor dit project is zuster Bernarda Verheggen onze contactpersoon. Haar moeder is koster in de kerk waar de broederschap Nederweert haar bijeenkomsten houdt. Over haar roeping tot het religieuze leven vertelt zuster Bernarda het volgende.

Ik ben katholiek opgevoed. Ik was gewend in het weekend naar de eucharistieviering te gaan. Verder nam het geloof niet echt een plaats in mijn leven in. Achteraf waren er toch tekenen dat ik er wel mee bezig was, maar dat zag ik pas later.

Ik heb maar één broer en die was wel veel met het geloof bezig. Hij wilde priester worden, maar was eerst nog te jong. De bisschop raadde hem aan een retraite te houden. De priester die mijn broer begeleidde tijdens deze retraite gaf aan mijn broer een folder mee voor een vakantie voor meisjes die met het geloof bezig waren, georganiseerd door het bisdom. Mijn ouders vonden het wel een goed idee dat ik meeging. Ik was niet al te erg enthousiast, maar wist ook niets beters voor de vakantie.

Het werd dus een vakantie in de Dolomieten. We waren met 6 meisjes, een zuster en een priester. We maakten iedere dag een wandeling in de bergen. Als we op het hoogste punt aangekomen waren, hadden we een eucharistieviering in de natuur. Daarna aten we en gaf de priester een stukje bezinning over een Bijbeltekst. We gingen vervolgens allemaal ergens alleen zitten om daarover na te denken en te bidden. Op een dag zat ik achter een rotsblok en ik zag niemand. Ik zag alleen de rotsen en de wolken. Tijdens het bidden besefte ik ineens dat God echt bestaat, dat Hij bij me is en dat Hij ontzettend veel van me houdt. Dat heeft me toen enorm geraakt en voor mij is een nieuwe wereld opengegaan. Aan heel mijn doen en laten merkte ik vanaf toen een langzame verandering. Tijdens deze reis heb ik met de priester gesproken over wat mij zo bezighield in die tijd. Daar heb ik voor de eerste keer gebiecht. Dat gaf me een diepe vreugde. Ik kon mezelf zo moeilijk vergeven en nu was er Jezus die al mijn fouten vergaf. Hij houdt van mij. Hij accepteert mij. Hij aanvaardt mij. Deze gevoelens overweldigden me op een positieve manier en gaven me kracht om uit mezelf te komen.

Na de reis bleef ik contact houden met deze priester en ging ik regelmatig naar Koningsbosch. Eén keer per maand was daar een recollectiedag of weekend voor meisjes die bewust gelovig wilden leven. Het werd georganiseerd door het bisdom, maar was dus bij onze congregatie.  Langzaam leerde ik mijn geloof beter kennen. Maar tegelijkertijd leerde ik om te luisteren naar wat God van me vroeg. Ik besefte dat Hij niet alleen vroeg of ik bewust als katholiek wilde leven maar ook of ik religieuze wilde worden. Een poos heb ik daar mee geworsteld. Ik had in die tijd een vriend.

Op een keer was ik tijdens het Paastriduüm in Koningsbosch. Daar voelde ik een zo’n diepe vrede en vreugde in me. Weer het diepe gevoel dat God van me houdt, dat Hij me accepteert zoals ik ben, dat Hij mij vergeeft, dat Hij voor mij gestorven is.

De spiritualiteit van het Kostbaar Bloed, van de verlossing door de Heer, paste bij mijn diepe ervaring van mijn eerste biecht. Een aantal van u die dit lezen, zijn getrouwd. U kende voor uw huwelijk ook meerdere mannen of vrouwen maar precies op die ene werd u verliefd. Nou zo was dat bij mij ook. Ik kende meerdere congregaties maar precies bij de Liefdezusters van het Kostbaar Bloed voelde ik dat dit voor mij de ware congregatie en spiritualiteit was. Ik ben daarover gaan praten met de priester en met de overste van de Congregatie. Men vond het beter als ik eerst mijn opleiding tot fysiotherapeute afmaakte. In die jaren was ik wel al regelmatig in Koningsbosch en werd ik al een beetje gevormd. Uiteindelijk ben ik na mijn studie op 24 september 1989 ingetreden.

De zustercommuniteit in Gombong

In de communiteit van Gombong wonen 33 Zusters: 5 junioren, 15 zusters die al gepensioneerd zijn en 13 die nog werkzaam zijn in één van onze werken. 5 van hen werken in scholen en opvoeding en 8 werken in de gezondheidszorg.

In het dorp wonen ongeveer 47.600 mensen, waarvan 98% islam is en 2% katholiek en protestant. Er zijn relatief veel fanatieke moslims in deze omgeving. Veel jonge mensen trekken voor studie of werk naar de grote steden in de buurt of naar een ander eiland. Het gevolg van het fanatisme is dat er steeds minder kinderen op onze katholieke scholen komen. Vroeger kwamen de islamitische kinderen toch naar de katholieke scholen omdat het onderwijs daar zo veel beter was. Dat geldt nu niet meer. Dit geldt ook voor ons ziekenhuis. De fanatieke moslims zorgen ervoor dat de andere moslims ook steeds vaker niet naar onze ziekenhuizen komen.

Toch is het belangrijk om daar een christelijk of katholiek ziekenhuis te hebben. Onze Congregatie wil er echt voor de armen zijn. Er is daar nog geen ziekenfondsverzekering zoals bij ons. Men begint er wel voorzichtig een beetje mee. Maar het gevolg is dat de patiënt alles zelf moet betalen. Dat gaat niet als je arm bent. Bovendien zijn er altijd veel familieleden in het ziekenhuis bij degene die daar ligt. Zij werken dus die dagen ook niet en er is dus geen inkomen. In christelijke ziekenhuizen worden de patiënten geholpen ook als ze het niet kunnen betalen. Dat geldt niet voor Islamitische ziekenhuizen. In 1993 werkte ik ook in dit ziekenhuis als fysiotherapeute. Op een avond kwam een man binnen die een hersenbloeding had gehad. Hij was nog erg ziek. Ik kwam bij hem en vond dat hij nog te ziek was om oefeningen te doen. Mijn medezuster (directrice toen van het ziekenhuis) zei dat als ik dacht dat ik niet met die man kon oefenen ik dan de oefeningen moest leren aan de familieleden. De man zou de volgende dag naar huis gaan omdat er geen geld was en de familie wou ook niet dat hij bleef op kosten van de Zusters. Er stonden wel 15 familieleden om hem heen. Ik heb hen toen geprobeerd te leren wat ze met de man moesten oefenen als hij weer thuis was. En zo kan ik nog vele verhalen vertellen.

In het ziekenhuis zijn alle disciplines aanwezig die wij ook kennen in onze Europese ziekenhuizen. Ik ben er in februari geweest (ik was in die tijd in Indonesië door mijn functie). Het ziekenhuis werd toen ingezegend. Het is een mooi groot ziekenhuis geworden met veel licht. Voor het ziekenhuis staat een groot het Lam Gods op de wereldbol. Het symbool van onze Congregatie: Jezus die Zijn Bloed geeft om de wereld te kunnen redden.

De Islamitische regering maakt het ons tot op de dag van vandaag erg moeilijk om ons werk in het ziekenhuis goed te kunnen doen. De eisen die ze aan ons stellen worden steeds hoger. Het kost veel geld. Maar we proberen er echt te zijn voor iedereen die bij ons aanklopt.